Nhắc đến lĩnh vực thiết kế xe, Italy luôn giữ vị trí đặc biệt. Đất nước rạng danh toàn cầu với các thương hiệu Ferrari, Lamborghini, Maserati, Alfa Romeo, Fiat…, nơi sản sinh vô vàn các phiên bản thiết kế khiến thế giới không ngừng say đắm. Ba studio tượng đài Pininfarina, Zagato, và Italdesign – những nghệ sĩ bậc thầy đứng sau hàng trăm tác phẩm bốn bánh kinh điển, rất nhiều trong số đó đã được lưu dấu trong bảo tàng ô tô thế giới.
Studio Pininfarina biểu tượng thanh lịch Ý
Nếu phải chọn một studio thiết kế mang linh hồn nước Ý nhất, đó chắc chắn là Pininfarina chứ không thể ai khác. Pininfarina, tên tuổi lừng danh trong lĩnh vực thiết kế ô tô, biểu tượng của nghệ thuật và kỹ thuật chế tác đến từ nước Ý. Thành lập năm 1930 bởi Battista “Pinin” Farina tại thành phố Cambiano gần Turin, studio ghi tên mình vào lịch sử nhờ phong cách thiết kế thanh lịch, đột phá.
Tên gọi “Pininfarina” là sự kết hợp giữa biệt danh “Pinin” (trong tiếng Ý là “con út”) và họ Farina, như một cách tôn vinh nguồn cội gia đình và nguồn cảm hứng khởi nguyên. Pininfarina nổi tiếng bởi đường nét thiết kế tinh tế, thanh lịch, mang triết lý “vẻ đẹp phải đi đôi với chức năng”.
Battista từng chia sẻ: “Trên hết, nó phải đẹp”. Nhưng vẻ đẹp không dừng lại ở sự lộng lẫy bề ngoài, mà còn hài hòa tuyệt đối giữa thẩm mỹ và công năng. Triết lý của Battista thể hiện qua hàng loạt sản phẩm đỉnh cao trong tạo hình ô tô, du thuyền, tàu cao tốc, máy bay phản lực.
Ngoài các khách hàng thân thiết lâu năm Alfa Romeo, Peugeot, Fiat, Maserati, studio Pininfarina nổi tiếng với chuyện tình sáu thập kỷ cùng Ferrari, tạo nên hơn 200 thiết kế mang tính biểu tượng cho thương hiệu xe thể thao hàng đầu.
Một trong số đó là Ferrari Testarossa giới thiệu lần đầu 1984 tại Triển lãm Ô tô Paris. Chiếc xe gây ấn tượng bởi thiết kế hình nêm sắc nét, khe hút gió bên hông khác biệt, động cơ V12 mạnh như súng. Ferrari Testarossa trở thành kiệt tác về thẩm mỹ ô tô suốt thập niên 80s. Bạn có nhận ra điều gì quen thuộc: màu đỏ – bảng màu đặc trưng không phai của Ferrari từ ngày đầu thành lập đến tận bây giờ.
Từ năm 2015, Pininfarina được tập đoàn ô tô hùng mạnh Mahindra Ấn Độ mua lại để phát triển các mẫu xe xăng và xe điện cho thị trường nội địa có dân số gần 1,5 tỷ người, từng bước xuất khẩu ô tô Made In-dia ra toàn thế giới để hiện thực tầm nhìn 2040 của tỷ phú Anand Mahindra.
Studio Zagato 100 năm làm nên lịch sử
Mở cửa đón khách năm 1919, Zagato có tuổi nghề hơn 100 năm, nơi nghệ thuật, kỹ thuật, ma thuật gặp gỡ trong những tuyệt tác ô tô vượt thời gian. Xuất phát từ kinh nghiệm trong ngành hàng không tại Turin, Ugo Zagato mang tư duy đột phá khi áp dụng kỹ thuật chế tạo nhẹ & mạnh của ngành hàng không vào thiết kế ô tô.
Thương hiệu “Zagato” đại diện cho triết lý: “bellezza necessaria” – vẻ đẹp thiết yếu. Mỗi thiết kế đóng dấu Zagato đều tôn vinh sự tinh giản đỉnh cao, hầu hết chỉ tồn tại dưới các kiểu dáng coupé, spider, và speedster: body nhỏ gọn, đường nét mềm mại, mái vòm đôi đặc biệt.
Trong lịch sử huy hoàng hơn một thế kỷ, Zagato tự tin bắt tay cùng nhiều thương hiệu danh giá Alfa Romeo, Lancia, Ferrari, Aston Martin. Chỉ 10 năm sau khi mở cửa, Zagato đã tạo nên siêu phẩm Alfa Romeo 8C 2300 Zagato – biểu tượng sang trọng của tốc độ, từng làm say đắm giới mộ điệu ô tô khắp Châu Âu những năm 1930. Một trong những thiết kế kinh điển khác của Zagato khi hợp tác với Aston Martin ra đời năm 2004 là mẫu Aston Martin Vanquish Zagato, giới hạn 325 chiếc, vẫn được săn lùng từng chiếc một đến tận ngày nay.
Trải qua bao binh biến thăng trầm, Zagato vẫn là cánh chim đầu đàn, studio truyền cảm hứng trong ngành công nghiệp thiết kế ô tô. Mỗi tác phẩm ra mắt, hãng thiết kế sáng tạo đến từ Ý tiếp tục thu hẹp ranh giới giữa vẻ đẹp hình thức và chức năng sử dụng. (Một chút thông tin thêm, Zagato có mối liên hệ cộng tác với một hãng xe nổi tiếng tại Việt Nam, đọc tiếp trong phần kết bài)
Studio Italdesign dấu ấn của những bậc thầy
Nếu Pininfarina và Zagato đại diện cho vẻ thanh lịch cổ điển, Italdesign là mặt còn lại của đồng xu: hiện đại và thực tiễn.
Sáng lập bởi Aldo Mantovani và Giorgetto Giugiaro, một trong những nhà thiết kế ô tô vĩ đại nhất thế giới, Italdesign ra đời năm 1968 với khát vọng định hình ngành công nghiệp ô tô thông qua những sáng tạo hữu dụng đột phá. Từ những phác thảo đầu tiên trên bút chì khi tạo dựng thương hiệu, Italdesign đã cho thấy hình ảnh của ngọn hải đăng, đổi mới và dẫn lối cho cả một ngành công việc, nơi không bao giờ thiếu vắng những ngôi sao.
Phong cách thiết kế xe của Italdesign đậm tính hiện đại và thực tiễn. Ngoài dòng xe thể thao và xe phiên bản giới hạn, Italdesign chọn cách làm mới những mẫu xe bình dân đại chúng đã ra mắt nhiều năm, nâng tính thẩm mỹ lên một tầm cao mới qua những thiết kế được đón nhận như Volkswagen Scirocco, Fiat Panda, Isuzu Impulse. Đỉnh cao trong quá khứ của Italdesign thể hiện nổi bật qua thiết kế mẫu xe huyền thoại DeLorean DMC-12, đưa vào sản xuất năm 1981. Một mẫu xe có cửa cánh chim, một cỗ máy thời gian, thúc đẩy cảm xúc mãnh liệt cho bất kỳ ai nhìn ngắm, nhân vật chính trong bộ phim khoa học viễn tưởng “Back to the Future” công chiếu năm 1985.
Ngoài siêu phẩm DeLorean DMC-12, một trong số các thiết kế mang tính biểu tượng của Italdesign không thể không nhắc đến BMW M1 kiệt tác đường đua thập niên 70s, một mẫu xe đua đủ điều kiện “an toàn lưu thông” trên đường phố. Nhà thiết kế Giorgetto Giugiaro đã nhào nặn nên BMW M1 kết hợp hoàn hảo giữa tinh thần thể thao BMW và bản lĩnh đường đua trong tạo hình. Sản xuất giới hạn 460 chiếc, BMW M1 trở thành mẫu xe cổ mang giá trị sưu tầm. Hiện là công ty con thuộc tập đoàn Volkswagen, các nhà thiết kế tài năng của Italdesign vẫn đang ngày đêm ngốn sạch bút chì.
❉ ❉ ❉
Mỗi hãng xe Audi, BMW, Toyota, Honda, Kia, Hyundai … đều có studio nội bộ riêng, nhưng vẫn hợp tác với studio bên ngoài để thực hiện một số dự án đặc biệt. Các thương hiệu ô tô Trung Quốc (SAIC, Geely, MG) và Ấn Độ (Maruti, Mahindra, Tata) cộng tác rất sâu với các studio thiết kế Ý, Đức để đảm bảo concept car có thể đưa vào sản xuất thương mại.
Pininfarina, Zagato, Italdesign, ba cái tên góp phần làm nên thương hiệu quốc gia cho các studio đến từ Italy đều có điểm chung thú vị liên quan đến Việt Nam: hợp tác với VinFast. Lý do để VinFast luôn chọn các studio Italy (hoặc các studio có lịch sử lẫy lừng, năng lực tưng bừng) thiết kế xe bởi một điều đơn giản: chúng ta không thể trông chờ “kết quả senior” đến từ nhóm thực hiện chỉ bao gồm “những con người junior”. Nhận định này không chỉ áp dụng cho riêng ngành thiết kế xe.
