Trong không khí hối hả của những năm 1930, khi ngành công nghiệp ô tô đang từng bước định hình tương lai của phương tiện di chuyển, một ý tưởng đột phá đã âm thầm hình thành. Đó là khoảnh khắc khái niệm về một mẫu xe “thực dụng” bắt đầu được thai nghén, dẫn đến sự ra đời của dòng xe hatchback.
Tựa một điệu nhảy của đổi mới sáng tạo và nhu cầu cuộc sống, Citroen Traction Avant Commerciale ra mắt năm 1938 được xem như một trong những tiền thân đầu tiên của dòng xe này, với thiết kế cửa sau có thể mở rộng – một đặc điểm trứ danh, trở thành mã gene di truyền của mọi chiếc hatchback về sau.
Hatchback khởi nguồn từ Fiat 500 năm 1957
Như bài thơ tình viết riêng cho thành phố Turin, Fiat 500 nguyên bản – hay còn gọi là Nuova 500 – ra đời năm 1957 trong bối cảnh nước Ý hậu chiến là mẫu xe hatchback thành công nhất trên thế giới. Với chiều dài chỉ 2m97, động cơ 479cc đặt sau, “Cinquecento” (tiếng Ý nghĩa 500) là hiện thân của giấc mơ về sự tự do và phục hưng của người dân Ý.
Dante Giacosa, cha đẻ Fiat 500, đã tạo nên một thiết kế vượt thời gian với những đường cong vĩ đại, dáng xe bầu bĩnh, hai mắt tròn xoe, cabin tối giản, cửa sổ trời bằng vải. Chiếc xe nhỏ bé vượt khỏi thành Turin (đã từng) lăn bánh đến Việt Nam năm 2009 trước khi trở thành biểu tượng văn hóa đại chúng cho đến ngày nay.
Thập niên 1960-1970 chứng kiến sự bùng nổ của phân khúc này. Renault 4 và Renault 16 xuất hiện như những ngôi sao mới trên bầu trời ô tô, mang đến khái niệm về một chiếc xe nhỏ gọn, linh hoạt đa dụng. Cuộc cách mạng hatchback xuất hiện khi Volkswagen Golf ra mắt năm 1974 tại Đức với kiểu dáng góc cạnh đặc trưng của nhà thiết kế Giorgetto Giugiaro (thuộc ItalDesign Studio) đã đưa hatchback lên một tầm cao mới, thương hiệu Volkswagen một lần nữa rời khỏi đường băng.
Cuối thập niên 90 tại Việt Nam, Daewoo Matiz màu xanh cốm đánh dấu một bước ngoặt không một ai sống trong thời kỳ đó có thể quên được.
Matiz xuất hiện trong bối cảnh Martin 107, Honda Spacy, Kawasaki Max, Suzuki Viva, SYM Attila chiếm hết làn đường và chỗ đậu xe của Toyota Corolla, Mazda 626, Kia Pride, Suzuki Vitara… Khái niệm xe hơi chỉ dành cho lãnh đạo cấp cao, doanh nhân đích thực và thương gia hạng nhất. Thời điểm ra mắt năm 1998, mức giá 13,000 USD (tương đương 180 triệu đồng, cao hơn hai bánh Honda @ một xíu xìu xiu), Matiz được xem là lựa chọn “lên đời” phổ biến cho tầng lớp trung lưu muốn sở hữu bốn bánh.
Tam thái tử hatchback triển chiêu trên đất Việt
Sau 10 năm điểm danh, Daewoo Matiz khép lại hành trình tưng bừng. Chevrolet Spark, người kế nhiệm Matiz, xuất hiện như làn gió mạnh thổi từ bờ Đông nước Mỹ vào Việt Nam. Mang dòng máu, mã gene Daewoo Matiz nhưng được GM tinh chỉnh hiện đại hơn, Spark thế hệ đầu tiên nhanh chóng khuấy đảo đường phố với động cơ 0.8L, công suất 51 mã. Kia Morning khi đó cũng vừa nhập cuộc, liên tục cổ vũ cho người bạn hatchback không ngừng ghi điểm, tăng sales.
Sau khi ra mắt thành công tại Ấn Độ, Hyundai Grand i10 điểm danh Việt Nam năm 2013 trong tiếng hò reo tán thưởng của người dùng đang khao khát hiện thực giấc mơ bốn bánh. Dài hơn, rộng hơn, cao cấp hơn Kia Morning lẫn Chevrolet Spark, sự thành công của Grand i10 như được sắp đặt bởi định mệnh ngay từ tên gọi liên doanh Hyundai Thành Công.
2014-2017 được xem là giai đoạn hoàng kim của dòng xe hatchback. Những người đến sau như Ford Fiesta, VinFast Fadil, Honda Jazz, Toyota Wigo, Mazda2, Suzuki Swift chỉ điểm thêm chút phấn son vào gương mặt vốn đã rất ăn ảnh của hatchback. Mẫu xe hatchback đẹp nhất, mạnh nhất, đắt nhất, nhưng cũng rời thị trường sớm nhất chính là Volkswagen Polo. Với giá bán niêm yết gần gấp đôi Morning và Grand i10, cộng đồng Suốt Ngày XE nhất quyết quay lưng với Polo để đến showroom xem mắt 20 mẫu 5 chỗ gầm cao (hoặc cố thêm một-hai-trăm để lên luôn 7 chỗ gầm cao vút).
Grand i10 lợi xăng, xuống tiền không căng thẳng
Được bán khắp thế giới, các thị trường chủ lực bao gồm Đông Nam Á, Nam Mỹ, Châu Âu, Châu Phi và Ấn Độ, Hyundai Grand i10 có thể nói là mẫu xe đô thị của gia đình, phiên bản taxi của toàn cầu. Nơi nào người dân có mức sống chưa cao, nơi đó có Hyundai Grand i10. Nhỏ nhẹ, linh động, lợi xăng, xuống tiền không căng thẳng, Hyundai Grand i10 vẫn là ông vua không ngai, mẫu xe đô thị cho trai gái tập lái.
Xem video so sánh Hyundai Grand i10 & Toyota Wigo từ Xế Cưng.
Trong hành trình phát triển của xã hội, hatchback đã trở thành biểu tượng của sự thích nghi và đổi mới. Tại châu Âu, nó là lựa chọn số một cho các gia đình sinh sống từ đô thị đến vùng quê. Tại Nhật Bản, hatchback được hoán đổi khái niệm thành kei car, phản ánh triết lý “nhỏ gọn nhưng đầy đủ” của văn hóa phương Đông. Và tại Việt Nam, nơi kẹt xe như ăn cơm, giá xe không thơm như Indo, Ấn Độ nhưng hatchback giá rẻ đã rời xa bảng xếp hạng top xe bán chạy nhất tháng, nhất quý, nhất năm từ lâu lắm rồi.
Thời đại hiện tại là tháng năm rực rỡ của Toyota Vios, của Mitsubishi Xpander, của Ford Everest, của Mercedes GLC. Chiếc xe phù hợp với mình, nếu xét trên 3 yếu tố căn bản, cũng không khác mấy khi chọn cô gái đầu giường:
- Chấp nhận mình với tất cả những mặt còn thiếu sót: nhỏ, nhanh xuống sức.
- Không bỏ rơi mình khi đang muốn tăng tốc, dồn dập cao trào trên xxxa lộ.
- Không khiến mình cảm thấy chán ngấy khi thấy đậu trong sân giường mỗi đêm.
Hyundai Grand i10 biết đâu là chiếc xe như thế. Vừa đủ cho cuộc tình bốn bánh, bốn trăm triệu đầu tiên.
