Ford Explorer – biểu tượng định hình nên thời đại SUV full size từ những ngày hoang dã của thập niên 90 trên Bắc Mỹ đến khi sừng sững xuất hiện tại Việt Nam năm 2016 trong vai trò kép: đứng đầu ngũ tướng nhà Ford, kiêm vị thần trấn cửa.
Khởi nguồn: Từ Ranger đến huyền thoại (1990-1995)
Năm 1990, khi người dân Bắc Mỹ vẫn đang mơ màng trong những chiếc sedan vuông vắn và wagon gia đình, Việt Nam vẫn đang ngoại giao để vận động dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại, Ford đã nhìn thấy tương lai phía trước. Explorer ra đời như một cú đặt cược táo bạo – không phải truck như Bronco, cũng không phải xe gia đình truyền thống, mà thứ gì đó hoàn toàn mới: Sport Utility Vehicle.
Ứng dụng nền tảng Ranger, phiên bản Explorer đầu tiên mang trong mình tâm hồn pickup nhưng khoác bộ cánh lịch lãm xe car. Động cơ V6 4.0L Cologne thở ra tiếng gầm trầm ấm, mâm xe 15 inch giẫm chắc trên mọi địa hình, và quan trọng nhất – nó mang đến cảm giác chinh phục những chiếc sedan nhỏ nhắn thời đó không thể có được.
Thời điểm này tại thị trường Mỹ, Chevrolet Blazer vẫn mang hơi hướng quân sự nặng nề, Jeep Cherokee tuy tiên phong unibody nhưng quá “hardcore” cho gia đình trung lưu. Ford Explorer tìm ra điểm khai phá hoàn hảo – đủ mạnh mẽ để phiêu lưu, đủ thân thiện đưa đón con em.
Thời kỳ hoàng kim: khi SUV trở thành văn hóa (1995-2010)
Thế hệ thứ hai của Explorer chính là lúc Ford bất ngờ nhận ra mình đang nắm giữ một kho báu. Thiết kế mượt hơn, nội thất sang hơn, và quan trọng nhất – nó trở thành biểu tượng của giấc mơ Mỹ. Từ các bộ phim Hollywood đến garage của hàng triệu gia đình, Explorer trở thành một phần của ADN văn hóa Mỹ, tương tự thương hiệu gia dụng GE.
Cuộc chiến SUV tại thị trường xe lớn nhất thế giới bắt đầu khốc liệt hơn khi Toyota 4Runner mang đến độ tin cậy Nhật Bản, đồng hương Jeep Grand Cherokee trình diễn khả năng off-road vượt trội, và Chevy Tahoe cho thấy kích thước siêu khổng lồ. Nhưng Explorer vẫn không ngừng lăn bánh nhờ yếu tố cân bằng ba-trong 1: công suất, tiện nghi và giá bán.
Thế hệ thứ ba đánh dấu sự trưởng thành của Explorer. Hệ thống AdvanceTrac, khung gầm cứng hơn, thiết kế không còn “góc cạnh” như trước. Khủng hoảng xăng dầu 2008 khiến những chiếc SUV lớn xác như Explorer trở thành “cơn ác mộng xăng dầu” trong mắt người dùng. Các mẫu xe Nhật như Honda Pilot, Toyota Highlander và crossover bắt đầu chiếm lĩnh thị trường với lời hứa tiết kiệm nhiên liệu.
Explorer thay đổi khung gầm, động cơ EcoBoost (2011-2019)
Explorer thế hệ thứ năm ra mắt năm 2011, Ford thực hiện cuộc cách mạng không lời bên trong. Từ bỏ nền tảng khung gầm body-on-frame truyền thống, Explorer mới xây trên platform unibody, động cơ EcoBoost, dẫn động cầu trước.
Ford phát triển động cơ EcoBoost từ nỗi đau của cuộc khủng hoảng xăng dầu. Nhóm kỹ sư Ford, dưới sự dẫn dắt của Derrick Kuzak – phó chủ tịch phụ trách phát triển sản phẩm toàn cầu – đã đặt ra mục tiêu tưởng chừng bất khả thi: tạo ra động cơ nhỏ hơn 30% về dung tích, nhưng vẫn phải mạnh và không ngốn xăng như hai “ông già” V6 và V8.
Năm 2008-2009, Ford chật vật với khủng hoảng tài chính (là hãng xe Mỹ duy nhất không phải xin cứu trợ chính phủ), quyết định đầu tư 1.2 tỷ USD vào công nghệ EcoBoost là canh bạc sinh tử. Thắng làm vua, thua làm thiếp. Các kỹ sư Ford tại trung tâm R&D Dearborn, Hoa Kỳ, phải giải vô số thách thức kỹ thuật về động cơ:
- Turbo lag: Làm sao để turbo phản ứng nhanh?
- Knock resistance: Ngăn chặn hiện tượng kích nổ
- Thermal management: Quản lý nhiệt tối ưu
- Durability: Đảm bảo độ bền khi vận hành
Động cơ EcoBoost đầu tiên ra mắt: 3.5L V6 twin-turbo – một “quái vật đường phố” 365 mã lực. Khi chiếc bán tải Ford F-150 gắn EcoBoost 3.5L lên khung gầm, nó khiến cả ngành công nghiệp “ngẩn ngơ”.
Đến thế hệ Explorer 2020, Ford đã hoàn thiện công nghệ EcoBoost. Động cơ 2.3L EcoBoost không chỉ mạnh (300 mã lực) mà mượt hơn hẳn. Mời xe hết clip Hùng Lâm review trải nghiệm lái Ford Explorer một vòng đô thị.
Trong khi Explorer đang tiến hóa, bộ phận cấp cao Ford tung đồng xu, đi đến quyết định chiến lược “Only Truck và SUV” – từ bỏ hầu hết các dòng xe sedan, hatchback như Laser, Focus, Mondeo, Fiesta, EcoSport – những cái tên từng gắn bó với Ford hàng thập kỷ lần lượt biến mất. Tại thị trường nhỏ xíu như Việt Nam, Ford lên kế hoạch khai tử từng chiếc một.
Đây không phải đầu hàng, mà tập trung để trở nên hàng đầu. Ford hiểu tương lai thuộc về xe gầm cao, thay vì chiến mọi phân khúc, họ chọn cách thống trị phân khúc mình làm tốt nhất. Everest luôn đè Fortuner, trong khi Ranger cách xa đối thủ về nhì một đoạn đường mênh mông, và Territory bất ngờ lụm khách Mazda CX-5 sau đúng 12 tháng điểm danh thử nghiệm.
Ford Explorer thế hệ mới: trở lại gốc rễ (2020-hiện tại)
Explorer thế hệ thứ sáu đánh dấu sự trở lại của giá trị cốt lõi, mang trong mình giọt máu tinh thần của những người tiền nhiệm từ thập niên 90, trang bị công nghệ, tiện nghi thế kỷ 21.
Ford Explorer 7 chỗ gầm cao: 2 tỷ++
- Chiều dài 5m049, chiều dài cơ sở 3m025
- Kiểu dáng SUV full size, cấu hình 7 chỗ
- Động cơ EcoBoost 2.3L, công suất 300 mã
- Treo trước MacPherson, treo sau đa liên kết
- Dẫn động 4 bánh 4WD, hộp số tự động 10 cấp
- Hệ thống kiểm soát đường địa hình 7 chế độ lái
- Công nghệ hỗ trợ lái Ford Co-Pilot 360 đa năng
- Sạc không dây, rèm che nắng cửa sổ tự cuộn
- Âm thanh B&O 12 loa, ghế gập điện một chạm
Năm 2016, Ford Explorer nhận lệnh ship đến Việt Nam, thời điểm chưa có bất kỳ mẫu xe nào sở hữu chiều dài lòng thòng 5 mét với sứ mệnh kép: hoà mình vào ngũ tướng nhà Ford & trong vai trò “vị thần trấn cửa” cho cả hệ sinh thái Ford. Nó như vị tướng kỳ cựu, đứng chờ mở đường cho những “chiến binh doanh số”. Đến năm 2023, tiểu tướng Teramont X mới bất ngờ nhập cuộc, mở ra cuộc chiến SUV 2 tỷ gầm cao chưa lăn bánh.
Ba thập kỷ bền bỉ vững vàng của Ford tại thị trường Việt, mỉm cười ngắm nhìn những người em Everest, Territory và Ranger tung hoành, Explorer vẫn vui vẻ đứng đó, có thể không cần bán nhiều, nhưng sự hiện diện mang giá trị tinh thần đã nói lên tất cả về tham vọng và tầm nhìn của Ford. Đó chính là vai trò đẹp nhất mà Explorer có thể đóng – không phải người chiến thắng, mà người dẫn đường cho những thế hệ SUV mang tiền tố Ford tiếp theo.
P/s: Suốt Ngày XE vẫn đang trông ngóng từng ngày siêu phẩm Ford Expedition được bán chính hãng, để trải nghiệm cầm lái cỗ máy V6 tối thượng, 3.5L EcoBoost xem thử có mạnh như súng, đúng ý vợ không :))
