Nếu bạn đủ tuổi 7x để nhớ lại những năm đầu thiên niên kỷ mới, khi Việt Nam vừa mở cửa thị trường, làn sóng ô tô nhập khẩu gắn logo Toyota, BMW, Mercedes bắt đầu phổ biến, hình ảnh Mazda 323 hoặc Mazda 626 của thời thanh xuân lăn bánh trên phố phường Sài Gòn, Hà Nội chắc hẳn vẫn còn chạy quẩn quanh đâu đó trong ký ức. Hai mẫu xe kinh điển của thời kỳ vàng son đầu tiên của Mazda tại Việt Nam – thời kỳ ngắn ngủi nhưng để lại nhiều dấu ấn sâu đậm.
Cái tên Mazda trong thập niên 90
Mazda 323, chiếc sedan cỡ B nhỏ nhắn với đường nét góc cạnh đặc trưng của thiết kế Nhật Bản thời bấy giờ, không phải xe sang, không hề lộng lẫy, nhưng mang trong mình một thứ người Việt đặc biệt trân trọng: sự thơm lành.
Mazda 626 (tên khác là Capella) xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 90 cũng là mẫu xe gắn liền với thời kỳ hoàng kim của Mazda từ thập niên 60 đến 80 trên thế giới. Đúng vào năm 2000 tại Geneva Motor Show, cái tên Mazda 626 chính thức khép lại, nhường đường cho tên gọi ngắn gọn hơn theo chiến lược mới: Mazda 6, đối thủ một thời của Accord. (Hiện tại, cả hai đậu trong showroom nhiều hơn lăn bánh)
Mazda Premacy ra mắt năm 2002, chiếc xe 7 chỗ nhỏ gọn, tiền thân của dòng xe MPV hiện đại, xuất hiện đúng thời điểm khi người Việt bắt đầu hiểu giá trị của niềm vui lái xe. Niềm vui lái xe cũng là khởi điểm tinh thần cho ngôn ngữ thiết kế Kodo sau này.
Premacy cũng là MPV bình dân, nhưng ngoại hình hoàn toàn khác biệt so với Jolie và Zace của Toyota, ngay lập tức lọt vào mắt xanh của các quý cô thành thị. Mặc dù tròn trịa, Premacy 24.800 USD sở hữu đường cong mềm mại, vô cùng sexy theo tiêu chuẩn vẻ đẹp thời đó. 7 chỗ, đa dụng, gầm thấp, đủ chỗ cho cả gia đình.
Và trên thế giới.
Năm 1989, Mazda ra mắt mẫu xe thể thao mui trần Miata MX-5 tại triển lãm Chicago Auto Show, từ đó trở thành huyền thoại bán chạy nhất lịch sử của Mazda. Năm 1992, Mazda trình làng kiệt tác Autozam AZ-1, mẫu xe thể thao tí hon cửa cánh chim, nằm trong bộ ba kei car Nhật Bản nổi tiếng toàn cầu, thể hiện tầm nhìn sáng tạo đi trước thời đại của Mazda.
Những ngày cuối thu năm 2010, tại trung tâm thiết kế Mazda ở Hiroshima, một ngôn ngữ mới do Ikuo Maeda, người gia nhập Mazda từ năm 1982, khởi tạo bắt đầu được thực hành: KODO Design.
Giai đoạn mới với triều đại Thaco
Kết thúc chương đầu tiên tại Việt Nam vào năm 2005, Mazda không còn lắp ráp mà chuyển sang nhập khẩu lẻ tẻ nguyên chiếc từ Nhật. Bắt đầu từ năm 2011, Mazda chính thức trở lại Việt Nam sau khi ký kết với Thaco. Trong 12 cái tên làm nên sức sống cho ngành ô tô Việt, Thaco xếp thứ 8.
Thaco với kinh nghiệm lắp ráp Kia, hệ thống phân phối rộng khắp, hiểu biết sâu sắc thị trường là mảnh ghép hoàn hảo. Mazda mang đến công nghệ ô tô, triết lý thiết kế, di sản thương hiệu. Thaco đóng góp khả năng sản xuất, mạng lưới phân phối, và quan trọng nhất: sự hiểu biết tâm lý người dùng địa phương. Mẫu xe đầu tiên được sản xuất là Mazda 2, tiếp đó Mazda CX-5, Mazda 6 và Mazda 3 nối bước nhau tạo nên dấu ấn mạnh trên thị trường Việt.
Bước ngoặt lịch sử Mazda CX-5
Cuối năm 2012, những chiếc CX-5 bóng bẩy rời cảng Nhật Bản, ship nguyên chiếc vào Việt Nam với giá bán tiền tỷ, gần bằng hai thánh 7 chỗ gầm cao Fortuner và Everest. Mazda nhanh chóng nhận ra bài học “nhập gia tuỳ tục”. Để chinh phục trái tim mềm yếu của người Việt, giá trị “Made in Japan” không còn ăn khách như thập niên 90. Giá mềm mới là chiến lược tiếp cận hiệu quả.
Nếu mũi tên tẩm mật Cayenne đã vực dậy Porsche, có thể nói CX-5 cũng làm được điều tương tự cho Mazda tại thị trường Việt. Ngay năm 2013, bước ngoặt xuất hiện khi CX-5 lắp ráp trong nước ra mắt, biến CX-5 từ chiếc xe tiền tỷ thành giấc mơ hoan hỷ. Suốt 12 năm, dù nằm trong phân khúc giá 700-900 triệu “trên đe, dưới búa” với gần 30 đối thủ tham gia, Mazda CX-5 vẫn luôn là mẫu xe top đầu với độ tin cậy tuyệt đối. Anh em trong giới Suốt Ngày XE vẫn thường động viên nhau: đi một vòng, rồi cũng trở về với CX-5, cho lành.
Ikuo Maeda, Chuyên gia Thiết kế Thương hiệu Cấp cao, người sáng tạo nên thiết kế Kodo chia sẻ: Thiết kế Kodo được công bố vào năm 2009 với tầm nhìn 20 năm. Khoảng thời gian 20 năm được chia thành ba giai đoạn. Trong giai đoạn đầu, chúng tôi tìm cách thổi hồn vào thiết kế bằng cách lấy thiên nhiên và các sinh vật sống làm tham chiếu điển hình.
Giai đoạn hai, chúng tôi theo đuổi phong cách mỹ học Nhật Bản, hướng đến mục tiêu trở thành thương hiệu thiết kế đại diện cho ô tô Nhật Bản. Thử thách này dựa trên chủ đề “vẻ đẹp của lược bỏ”, trong đó các yếu tố rườm rà được lược bỏ hoàn toàn để làm nổi bật vẻ đẹp giản dị. CX-5 là mẫu xe đại diện cho giai đoạn này.
Giai đoạn ba, tôi xin phép được giữ bí mật, chỉ có thể tóm gọn trong cụm từ “tiến hoá cùng thời đại” để tạo nên những khoảnh khắc aha cho người dùng khi nhìn thấy Mazda lướt đi trên đường, hoặc khi trực tiếp ngồi sau vô lăng.
Mẫu xe ý tưởng đầu tiên của ngôn ngữ Kodo là Mazda Shinari như hình bên dưới, nguồn cảm hứng cho một chuỗi xe Mazda trên toàn thế giới, bao trùm cả thương hiệu Mazda.
Ba từ khoá làm nên thương hiệu Mazda
Nếu ngôn ngữ Kodo là gốc rễ, ba từ khoá này như bộ kiềng ba chân làm nên sắc thái Mazda ngày nay, và có lẽ cả về sau.
1. Skyactiv
Trong khi thế giới đang bước vào cuộc đua điện hóa, Mazda kiên định chọn con đường riêng, không chối bỏ tiến bộ, mà tôn vinh triệt để động cơ đốt trong thông qua hệ sinh thái công nghệ Skyactiv.
Skyactiv-Body: Thép cường độ cao, cấu trúc khung được tính toán bằng giải thuật tiên tiến, hướng đến mục tiêu duy nhất: giảm trọng lượng nhưng tăng độ cứng vững. Skyactiv-Body không chỉ loại bỏ kim loại thừa, mà phân bổ khối lượng vào những điểm chịu lực chiến lược. Mỗi kilogram tiết kiệm là một phần nghìn giây nhanh hơn khi tăng tốc. Một mét ngắn hơn khi phanh, một gram CO₂ ít hơn thải vào không khí.
Skyactiv-Chassis: Khung gầm là linh hồn vô hình của chiếc xe, chúng ta hiếm khi nhìn thấy, nhưng cảm nhận nó trong từng góc cua. Skyactiv-Chassis phân bổ trọng lượng tối ưu cho từng bộ phận hệ thống treo. Đàn hồi mềm mại trên đường gồ ghề, nhưng kiên cố như đá khi vào cua gấp. Đây là sự kết hợp giữa thoải mái và thể thao, một đỉnh cao kỹ thuật mà chỉ khi lái, bạn mới hiểu.
Skyactiv-Drive: Hộp số tự động 6 cấp Skyactiv-Drive là minh chứng cho Mazda chọn tối ưu hóa 6 cấp đến tận cùng. Khoảng cách giữa các tỷ số được điều chỉnh như âm sắc trong bản giao hưởng mượt mà. Thuật toán thích ứng ghi nhớ phong cách vận hành của bạn – lái nhẹ nhàng thì sang số sớm để tiết kiệm, đạp sâu ga thì giữ số để giải phóng công suất. Không phải AI xa xỉ, mà là trí thông minh đúng lúc, đúng chỗ.
Skyactiv-Vehicle Dynamics: Hệ thống điều phối tổng thể, não bộ kết nối động cơ, hộp số, hệ thống treo và vô lăng thành một sinh thể sống. Công nghệ kiểm soát gia tốc G-Vectoring Control (GVC) là phép màu bạn không cảm thấy, nhưng luôn cảm nhận được chiếc xe vâng lời trong mỗi khúc cua.
- BẮT ĐẦU VÀO CUA: Giảm mô-men xoắn động cơ và chuyển tải cho bánh trước, thời điểm bánh xe cần độ bám đường để cắt vào cua.
- GIỮA VÒNG CUA: Phát hiện hướng xoay của vô lăng, tính toán mô-men xoắn tối ưu và nhanh chóng gửi thông tin đến động cơ.
- KHI THOÁT CUA: Duy trì sự ổn định của xe bằng cách chuyển tải trọng sang bánh sau, cải thiện khả năng đánh góc ổn định.
2. Jinba Ittai
Bốn âm tiết ẩn chứa triết lý sống còn của võ sĩ đạo Nhật Bản: “Người & ngựa nhất thể”. Trong trận chiến, ranh giới giữa kỵ sĩ và chiến mã tan biến, mỗi nhịp thở, mỗi ý nghĩ của người điều khiển đều được chiến mã cảm nhận và đáp lại như bản năng.
Mazda không chế tạo xe. Mazda kiến tạo người bạn đồng hành. Đó là lý do mỗi chiếc Mazda rời khỏi dây chuyền sản xuất đều mang dấu ấn của Takumi: những nghệ nhân điêu luyện bàn tay, say mê sáng tạo.
Trong khi thế giới ô tô đổ xô vào tự động hóa, Mazda vẫn giữ nguyên các công đoạn then chốt cho đôi tay và đôi mắt con người: mô hình đất sét, từng tấm da ghế, chất liệu nội thất, và nhiều hơn thế nữa. Jinba Ittai thể hiện ở cách tay lái phản hồi từng rung động của mặt đường, ở cách bàn đạp ga đáp ứng ý đồ của bàn chân; ở cách ghế ngồi ôm lấy cơ thể người lái đúng đủ để bạn cảm nhận từng góc cua.
Nhưng Jinba Ittai đích thực không chỉ nằm trong khoái cảm vận hành. Đó còn là sự an tâm tuyệt đối. Hệ thống an toàn chủ động i-ACTIVSENSE chính là đôi mắt và bản năng phản xạ của Mazda, bộ não điện tử canh giữ an toàn cho mỗi hành trình. Radar quét liên tục phía trước, camera nhận diện làn đường, cảm biến giám sát điểm mù, tất cả hoạt động trong im lặng, chỉ can thiệp khi cần thiết.
Jinba Ittai được khắc vào từng con ốc, từng mối hàn, từng dòng code, từng đường kim mũi chỉ trên xe Mazda, để mỗi khi đạp chân ga, người & ngựa đồng nhịp. Lên đường!
3. Soul Red Crytal
Để tạo ra màu đỏ này, nhà thiết kế màu sắc nghiên cứu hàng năm trời về cách ánh sáng phản xạ trên bề mặt kim loại, về sắc màu chủ đạo trong văn hoá Á Đông. Năm 2016, Soul Red Crystal lần đầu phủ lên Mazda CX-5 để kiểm tra thành phẩm.
Xuất sắc. Đẹp xuất sắc.
Bốn lớp sơn lót, ba lớp sơn hoàn thiện theo công nghệ Takumi-nuri: những hạt nhôm siêu mịn sắp xếp theo trật tự đặc biệt, mang lại hiệu ứng phản xạ ánh sáng có chiều sâu chưa từng thấy. Dưới nắng trời, Soul Red Crystal lấp lánh như dòng kim loại lỏng chảy trôi trên thân xe; trong bóng râm, nó mang vẻ trầm mặc cổ điển của viên hồng ngọc ảo ảnh.
“Trong suy nghĩ của chúng tôi, màu đỏ là màu duy nhất có thể biểu thị niềm đam mê và sự cống hiến mạnh mẽ của Mazda trong quá trình sáng tạo nên các mẫu xe” – nhà thiết kế màu sắc AKIHIRO HOSONO chia sẻ về ý niệm khởi nguồn của màu sơn Soul Red Crystal, màu được chọn mua nhiều nhất trong tất cả các mẫu xe Mazda trên toàn thế giới.
